به دلیل وجود منابع غنی نفت در آذربایجان و جذابیت سرمایه گذاری در این حوزه، از سال 1994 به بعد شرکتهای خارجی متعددی برای انجام سرمایه گذاری در آذربایجان راهی این کشور شده و چندین قرارداد بزرگ نفتی را به امضاء رساندند. براساس گزارش کمیته دولتی آمار جمهوری آذربایجان، میزان سرمایه گذاریهای خارجی انجام شده در بخش نفت و گاز این کشور در سال 2018 بالغ بر 9/4 میلیارد دلار بود که این رقم 54 درصد کل سرمایه گذاریهای خارجی انجام شده در آذربایجان را تشکیل می داد. به دنبال اجرای موفقیت آمیز پروژه‌های نفت و گاز در آذربایجان، دولت این کشور سیاست جدیدی را مبتنی بر توسعه بخش غیر نفتی در دستور کار خود قرار داد. به همین دلیل با توجه به توسعه سریع این بخش در کشور، به تدریج سهم سرمایه گذاریهای انجام شده در حوزه‌های نفت و گاز به تدریج نسبت به سال های قبل کاهش یافت.
آداب تجارت در آذربایجان:
برای کسب و کار و تجارت در آذربایجان باید اولا به طور چهره به چهره و از نزدیک مذاکره کرد و دوم این که صبور بود. چنانچه بتوانید روابط شخصی دوستانه ای برقرار کنید موفق خواهید شد. برای اعتماد سازی در طرف آذری باید وقت زیادی صرف کرد. بهتر است برای تسریع در انجام امور، یک کارمند محلی استخدام کنید. در آذربایجان تأخیر در پاسخگویی و برقراری ارتباط رایج است و به همین دلیل نباید بلافاصله تصور کرد که طرف مقابل علاقه ای به همکاری با ما ندارد. آذربایجانی‌ها بسیار مودب و مهمان نواز هستند ، اما در عین حال می‌توانند در تجارت با شما بسیار بد قلق رفتار کنند. در صورتیکه درخواستی برای ملاقات با مقامات محلی داشته باشید این امر می‌تواند زمان بر بوده و بسیار دیر انجام شود. اگرچه برخی از تجار و بازرگانان می‌توانند به زبان انگلیسی صحبت کنند اما زبان روسی در این کشور رواج بیشتری دارد. بهتر است در آذربایجان سربرگ نامه‌ها، کارتهای ویزیت، پاکتهای نامه و هر بروشور و اقلام تبلیغاتی به زبانهای آذری یا روسی چاپ شوند.
سفر به آذربایجان:
برای ورود به آذربایجان یک گذرنامه و ویزا معتبر لازم است. هزینه درخواست ویزای الکترونیکی یک ماهه با اعتبار سه ماهه 20 دلار است که می‌توان به هنگام ورود در فرودگاه آذربایجان و یا از طریق سایت https://evisa.gov.az/fa درخواست کرد. لازم به ذکر است پس از دریافت ویزا و ورود به آذربایجان برای اقامت بیش از 15 روز در این کشور باید مشخصات خود را در اداره پلیس مهاجرت ثبت کرد. فرآیند ثبت نام می‌تواند به صورت حضوری در یکی از مراکز آسان خدمت و یا به طور غیر حضوری از طریق مراجعه به وب سایت: https://migration.gov.az/legislation/regulation انجام شود. افرادی که اقدام به ثبت نام نکنند مشمول پرداخت 400 منات جریمه خواهند شد.
هزینه صدور ویزای چند بار ورود به جمهوری آذربایجان برابر با 350 دلار است و تنها بر اساس دعوتنامه یک شرکت فعال در این کشور قابل دریافت می‌باشد ولی ویزاهای یکبار ورود را می‌توان بدون ارائه دعوت نامه دریافت کرد. به همین دلیل چنانچه قصد داشته باشید بعد از مدتی کوتاه از آذربایجان خارج و برای مثال به گرجستان یا یکی از کشورهای همسایه و یا هر کشور دیگری سفر کرده و مجددا وارد آذربایجان شوید باید با فاصله زمانی مناسب از طریق سایتی که قبلا معرفی شد اقدام به درخواست 2 ویزای یکبار ورود جداگانه نمائید تا هنگام ورود مجدد به این کشور مشکلی برایتان پیش نیاید. ضمنا لیست آژانس های مسافرتی را نیز می‌توانید با مراجعه به آدرس سایت وزارت خارجه آذربایجان http://www.mfa.gov.az/az مشاهده کنید.
آشنایی با زبان:
در آذربایجان می‌توان با استفاده از زبانهای آذربایجانی، ترکی استانبولی، انگلیسی یا روسی مشغول به تجارت شد. ولی از آنجا که افراد کمی‌به انگلیسی می‌توانند صحبت کنند بهتر است یا مسلط به زبان آذری یا روسی باشید و یا اینکه یک مترجم استخدام کنید. هزینه استخدام یک مترجم به طور روزانه بین 100 تا 150 دلار است.
موانع ورود به بازار آذربایجان:
دولت آذربایجان به منظور حمایت از بخش کشاورزی خود اقدام به افزایش تعرفه‌های وارداتی محصولات کشاورزی نمود. به عنوان مثال ، تعرفه واردات گوشت مرغ برای هر کیلوگرم 1 دلار و برای هر هزار تخم مرغ 100 دلار در نظر گرفته شده است. این تعرفه‌ها اگرچه در سال 2018 منقضی شده بودند ، اما تا دسامبر 2019 تمدید شدند.
حضور در نمایشگاه‌های تجاری:
شرکتهایی که قصد دارند کالاهای خود را جهت شرکت در نمایشگاه‌های تجاری وارد آذربایجان نمایند، برای اینکه از پرداخت عوارض گمرکی و مالیات مربوط به واردات کالا به این کشور معاف شوند باید با هماهنگی دبیرخانه نمایشگاه و سازمانهای ذی ربط در گمرک آذربایجان به گونه ای عمل نمایند که مشمول مقررات مربوط به ورود کالاهای وارداتی موقت گردند. به همین دلیل آنها باید محموله‌های مذکور را پس از پایان دوره برگزاری نمایشگاه در مدت تعیین شده توسط گمرک آذربایجان در چارچوب مقررات مربوط به صادارت مجدد از این کشور خارج نمایند. از اینرو بهتر است شرکت های خارجی که قصد حضور در نمایشگاه‌های بزرگ تجاری آذربایجان را دارند پیش از ارسال محموله‌های نمایشگاهی به این کشور با سازمان ذی ربط هماهنگیهای لازم را بعمل آورند.
فرصتهای بازار در آذربایجان:
بخش انرژی و هیدروکربن در آذربایجان فرصت های خوبی را برای حضور شرکت های خارجی به ویژه شرکتهای ارائه دهنده خدمات فنی در این کشور بوجود آورده است. علاوه بر این با توجه به اینکه جمهوری آذربایجان با هدف قرار دادن بخش های کشاورزی ، فناوری اطلاعات و ارتباطات ، حمل و نقل و گردشگری به دنبال تنوع بخشی به اقتصاد خود است این امر همچنین فرصت خوبی را برای حضور شرکتهای ایرانی تولید کننده تجهیزات کشاورزی ، کودهای شیمیایی ، انواع بذر ، سموم دفع آفات و در این کشور بوجود آورده است. از طرفی بندر الت بعنوان یک منطقه آزاد تجاری با ارائه مشوقهای مالیاتی و ساده سازی فرآیند صدور مجوز تولید، فرصت مناسبی را برای فعالیت شرکتهای خارجی در آذربایجان فراهم کرده است.
فهرست کالاهای مورد نیاز آذربایجان برای واردات:
گوشت گاو ، گوشت مرغ و محصولات وابسته به آن ، ماهی تازه و منجمد ، شیر و خامه ، کره و محصولات لبنی ، خشکبار و میوه‌های خشک شده، تخم مرغ ، سیب زمینی ، سبزیجات تازه ، میوه‌های تازه ، چای ، گندم ، ذرت ، برنج ، آرد گندم ، روغن نباتی ، مارگارین و سایر ترکیبات مغذی ، کالباس گوشت و محصولات گوشتی ، کنسرو گوشت و ماهی ، شکر ، شکلات و سایر مواد غذایی حاوی کاکائو ، ماکارونی ، مواد غذایی کنسرو شده و انواع کنسرو میوه و سبزیجات ، انواع آب میوه و سبزیجات ، تنباکو ، سیگار ، نمک ، سولفات باریم طبیعی ، سیمان ، کلینکرهای سیمانی ، مقطر سنگین یا روغنهای استحصال شده از گاز ، سوخت روغن سیاه ، روغن ماشین ، برق ، هیدروکسید سدیم ، انواع داروها ، انواع کودهای شیمایی ، صابون و مواد شوینده ، پلیمرهای اتیلن به شکلهای اولیه ، پلیمرهای پروپیلن به اشکال اولیه ، پلیمرهای وینیل کلرید به شکلهای اولیه ، لاستیک خودرو ، تجهیزات راه آهن ، انواع تخته و الوار ، روکش چسبناک ، تجهیزات چاپ ، پارچه‌های بافته شده از الیاف پنبه ، انواع کفش ، آجر و سرامیک نسوز ، بلوک ، کاشی ، آجرهای ساختمانی ، غلتک گرم و غلطک سرد ، محصولات نیمه تمام آهن یا فولاد غیر آلیاژی ، محصولات فلزی ، میلگرد ، میله‌های زاویه ای و کانالهای آهن ، خط لوله نفت و گاز ، لوله‌های حفاری فلزی ، سازه‌های فلزی ، پمپ مایعات ، دستگاه‌های تهویه مطبوع ، یخچال و فریزر خانگی ، بولدوزرها ، انواع بیل مکانیکی ، تجهیزات و ماشین آلات راهسازی ، تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی ، ماشین آلات مخصوص بسته بندی محصولات کشاورزی ، تجهیزات صنایع غذایی ، ماشین لباسشویی ، انواع ماشین حساب و تجهیزات مهندسی و اندازه گیری ، انواع موتورهای برقی ، انواع ژنراتور ، تجهیزات صنعت تولید برق و ترانسفورماتور ، انواع باتری ، جاروبرقی ، انواع دستگاه تلفن ثابت ، گوشی تلفن همراه و سایر تجهیزات جانبی ، انواع تجهیزات و گیرنده‌های رادیویی و مخابراتی ، تلویزیون ، انواع سیم و کابل ، لوکوموتیو و واگن قطار ، تراکتور ، اتوبوس ، انواع خودرو سواری ، انواع کامیون و تریلر ، وسایل نقلیه موتوری ، ابزارهای هیدروگرافی ، هواشناسی یا ژئوفیزیکی ، انواع تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی ، انواع کنتورهای هوشمند آب ، برق و گاز ، انواع صندلی‌ها و مبلمان خانگی و اداری .
مقررات مربوط به واردات در آذربایجان:
واردکنندگان کالا به کشور آذربایجان می‌باید مدارک زیر را به کمیته دولتی گمرک این کشور ارائه کنند:
1- قرارداد ثبت شده مربوط به واردات کالای مورد نظر، 2- اظهارنامه گمرکی ، 3- اخذ مجوزهای لازم از نهادهای ذی ربط دولتی، 4- بارنامه ، 5- فاکتور فروش و 6- لیست بسته بندی ، 7- گواهی مبدا و گواهی کیفیت کالا.
کالاهایی که به منظور فراوری و یا صادرات مجدد وارد آذربایجان می‌شوند به هنگام ورود به این کشور مشمول پرداخت حقوق و عوارض گمرکی می‌شوند. به محض پایان مرحله فرآوری و انجام صادرات مجدد کالا ، می‌توان برای دریافت عوارض پرداخت شده اقدام نمود. خاطر نشان می سازد کمیته دولتی گمرک برای برخورداری شرکتها از این امتیاز، حداکثر زمان فراوری را دو سال از زمان ورود کالای فراوری نشده به کشور در نظر می‌گیرند. علاوه بر این ، ممکن است گمرک از شرکتهای ذی ربط بخواهد تا چند نمونه از کالای نهایی صادرات مجدد شده را ارائه نمایند.
مقررات مربوط به واردات کالا و تجهیزات در حوزه انرژی، بخش بسیار مهمی از توافق نامه‌های مربوط به شراکت در تولید (PSA) به شمار می آیند. به طور کلی واردات کالاها ، ماشین آلات ، تجهیزات و خدماتی که برای دستیابی به اهداف مورد نظر در قراردادهای PSA ضروری باشند از پرداخت عوارض و مالیات های گمرکی معاف هستند. در صورت تمدید فعالیت شرکت خارجی طرف PSA در آذربایجان و یا اینکه ادامه فعالیت به یکی از شرکتهای زیر مجموعه آن شرکت واگذار شود ممکن است که شرکت ثالث نیز بتواند از مزایای مربوط به معافیت از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و مالیات های مربوط به ارزش افزوده برای واردات تجهیزات مورد نظر معاف شود.
مقررات مربوط به درج برچسب بر روی کالا:
در جمهوری آذربایجان برای برچسب زدن بر روی مواد غذایی و محصولات کشاورزی ، می‌باید بر چسبها به زبان آذری تهیه شوند. البته در صورتی امکان درج برچسب ها به زبان انگلیسی و یا زبانهای دیگر در آذربایجان وجود خواهد داشت که اطلاعات مربوط به کالا به زبان آذری نیز بر روی آن چسبانده شود. اگرچه این قاعده به طور کامل رعایت و اجرا نمی‌شود اما جزو مقرراتی است که تولید کنندگان و تجار باید حتما به آن توجه داشته باشند. اطلاعات ضروری برای درج برچسبها به زبان آذری به شرح زیر می‌باشد.
- نام و مارک محصول
- نام و آدرس شرکت تولید کننده
- کشور مبدا
- تاریخ انقضا و ماندگاری
- ارزش غذایی و میزان کالری
- وزن خالص با ذکر گرم و یا کیلوگرم
- راهنمای استفاده
- نام و نوع مواد بکار رفته شده در بسته بندی
- راهنمای نگهداری و ذخیره سازی
- شماره پروانه و گواهینامه‌های مربوط
- ذکر هشدارهای لازم در صورت لزوم
اگر ماندگاری محصولی کمتر از سه ماه باشد ، باید تاریخ کامل روز ، ماه و سال انقضا بر روی آن ذکر شود. برای کالاهایی هم که تاریخ انقضای آنها حداکثر تا 18 ماه است باید برچسب کامل به صورت ذکر ماه و سال ثبت شود. محصولاتی با ماندگاری بیشتر از سه سال نیز از نظر فنی مجاز به فروش در جمهوری آذربایجان نیستند. آب میوه‌ها باید دارای برچسب باشند. برچسب های این محصولات باید میزان خلوص آنها را مشخص کند. مثلا برای آب میوه خالص درصد کنسانتره بین90 تا100٪ ، برای نکتار یا شهد میوه میزان کنسانتره 25 تا50٪ و برای شربتها با طعم میوه ای حداکثر کنسانتره 10٪ باشد.
مقررات مربوط به واردات کالاهای ممنوعه:
واردات و یا صادرات انواع اسلحه و تجهیزات نظامی ، مواد منفجره ، انتقال دانش فنی برای تولید سلاح ، مواد و فن آوری هسته ای و رادیو اکتیو ، مواد مخدر و روانگردان ، خون و محصولات خونی به آذربایجان یا از آذربایجان به خارج ممنوع می‌باشد و طی تشریفات خاصی نیاز به دریافت مجوزهای لازم از دولت می‌باشد. همچنین الماس پردازش نشده و صادرات سایر کالاهای استراتژیک تولید شده در جمهوری آذربایجان نیز مشمول این قانون می‌باشند. علاوه بر اینها معامله برای کالاهای زیر نیز نیازمند صدور مجوز از سوی دولت آذربایجان می‌باشند:
انواع حیوانات وحشی و گیاهان صحرایی و جنگلی ، مواد اولیه حیوانی و گیاهی ، اطلاعات مربوط به محل منابع طبیعی و انرژی حرارتی ، آثار هنری و عتیقه جات ، نتایج تحقیقات علمی و استراتژیک ، اختراعات ، مواد روانگردان ، تجهیزات پزشکی ، حشره کش ها و داروهای دامپزشکی.
مقررات گمرکی در آذربایجان:
جمهوری آذربایجان در سال 2018 فهرست جامعی از کالاها و تعرفه‌های گمرکی در نظر گرفته شده برای واردات و صادرات آنها را تنظیم و تصویب کرد. به طوریکه بر اساس این مقررات عوارض صفر درصد، 5٪ و 15٪ برای واردات کالاهای مختلف در نظر گرفته شدند. برا ساس قانون تعرفه‌های گمرکی مصوب ژانویه 2016 ، برای کارآفرینان وارد کننده تجهیزات سرمایه ای، به مدت 7 سال معافیت مالیاتی در نظر گرفته می‌شود. از طرفی ترخیص کالا از گمرک نیز به طور ساده و آسان از طریق سامانه اعلامیه الکترونیکی انجام خواهد شد. خاطر نشان می سازد اگرچه جمهوری آذربایجان در چند سال گذشته اقدامات موثری را برای بهبود سیستم نظارتی خود بعمل آورده است ، اما با این وجود هنوز فرآیندهای غیر شفاف ایجاد کننده فساد در برخی از مناطق این کشور به چشم می خورد.
نتیجه گیری کلی:
کشور آذربایجان بعنوان یکی از همسایه های شمالی ایران، پتانسیل بالایی برای تجارت و صادرات دارد و بازرگانان ایرانی باید از این فرصت نهایت استفاده را ببرند. طبیعتا برای ورود به هر بازاری به زمان بیشتری از خواندن یک مقاله نیاز است و می بایست با مشاوره با متخصصان بازاریابی و برندینگ و تجار و صادرکنندگان به آن کشور، بهترین محصول و کشور هدف را به درستی انتخاب نمود. دکتر صادرات در کنار شماست تا امسال شما، سال صادراتی شما باشد.
منبع: سفارت ایران در باکو
آخرین نظرات